Werpen is topsport voor de zeug! Hoe kunnen we haar ondersteunen?

Werpen is topsport voor de zeug! Hoe kun je die topsportster het best ondersteunen? Met bijvoorbeeld het juiste voer en een uitgedachte voerstrategie kunnen we de zeug aan voldoende energie helpen, zodat de biggen vitaler ter wereld komen. Daarom doen we als Agrifirm onderzoek om inzicht te krijgen in betere voersoorten en voerstrategieën voor de beste ondersteuning tijdens het werpen.

Op het Agrifirm-onderzoeksbedrijf Laverdonk testen wij doorlopend nieuwe producten of verbeteringen van bestaande voeders. Hier vertalen wij de wensen en eisen van de markt naar voersamenstellingen, adviezen en tools. Zo blijven wij samen met jou vooroplopen in de veranderende markt. Een onderzoeksgebied waar we op dit moment vol op inzetten is het werpproces van de zeug. ‘Wanneer we onze zeugen rondom het werpen meer ondersteunen en verder ontdekken welke voedingsstoffen ze nodig heeft, kunnen we werpproces vergemakkelijken. Met een positief effect op het rendement van de varkenshouder’, vertelt de bevlogen onderzoeker Moniek van den Bosch. Zij is één van de onderzoekers die zich op Laverdonk bezighoudt met het onderzoek van voeding rondom werpen. Tijdens haar promotieonderzoek van de afgelopen jaren heeft ze gekeken hoe je de zeug rondom het werpen beter kunt ondersteunen via voeding. ‘Via vervolgonderzoek gaan we dit de komende periode vertalen naar praktische richtlijnen voor het management en de voerstrategie rondom werpen. Daarmee geven we varkenshouder straks instrumenten in handen om het aantal doodgeboren biggen en de sterfte voor spenen te beperken’, vertelt Moniek enthousiast.

Het is bekend dat hoe meer biggen een zeug werpt, hoe langer de fase van uitdrijven duurt. Dit kan oplopen tot 27 minuten extra per extra big in een toom. En hoe langer het uitdrijven duurt, hoe meer energie de zeug nodig heeft. ‘Uit onderzoek blijkt dat zeugen verzuren tijdens het werpen, net als sporters bij een grote inspanning. Om die verzuring tegen te gaan, is glucose de belangrijkste energiebron’, vertelt Moniek. Hoe hoger de glucosewaardes in het bloed van de zeug op het moment dat de eerste big wordt geboren, hoe vlotter het werpproces verloopt. ‘Het is dus van groot belang dat we hoogproductieve zeugen goed voeren!’

Als we het over het werpproces hebben, praten we meestal over de fase waarin de biggen worden uitgedreven, maar er zit nog een heel stuk voor. Ook in die beginfase heeft de zeug al extra energie en andere voedingsstoffen nodig voor het nestbouwgedrag en de eerste weeën die zorgen voor de ontsluiting van de baarmoedermond. Hierna volgt pas het uitdrijven van de biggen.

‘Om te zorgen dat de zeug voldoende glucose in haar bloed heeft tijdens het werpen, adviseren we om rondom het werpen het aantal maaltijden te verhogen naar drie per dag. Bekijk op welk moment de meeste zeugen op je bedrijf werpen en probeer het voer te verstrekken zo dicht mogelijk bij dat moment. Als de zeugen voornamelijk ’s nachts werpen, geef dan voer in de avonduren’, legt Moniek uit.

De klassieke methode om een zeug te beperken in voergift op de dag van werpen, blijkt dus achterhaald. Wat de optimale hoeveelheid voer op de dag van werpen is, is maatwerk en afhankelijk van de voersoort en het productieniveau van de zeugen. ‘Ook hierin proberen we op ons proefbedrijf Laverdonk meer inzicht te krijgen.’

Naast goede voeding, heeft ook het comfort van de zeug een positief effect op het werpproces. Stress heeft namelijk een remmend effect op de productie van het hormoon oxytocine, waardoor de weeën worden afgeremd. ‘Dus voorkom stress, onder andere door een rustige omgang met de dieren, een rustige omgeving, tijdig verplaatsen naar de kraamstal, het verstrekken van nestmateriaal (bijvoorbeeld een juten zak) of laat de zeug los werpen wanneer die mogelijkheid bestaat’, adviseert de ervaren onderzoeker.

In de baarmoeder krijgen de biggen bloed en daarmee zuurstof via de placenta en navelstreng. Als de navelstreng voortijdig afknelt of breekt door krachtige en/of veelvuldige weeën, krijgt de big te weinig zuurstof tijdens het geboorteproces. Dit kan leiden tot doodgeboorte of de geboorte van minder vitale biggen met een hoger risico op sterfte. Hoe langer het werpproces duurt, hoe hoger het risico. ‘De later geboren biggen in een toom lopen dus sowieso meer risico op doodgeboorte of minder vitaliteit’, legt Moniek uit.

De vitaliteit van pasgeboren biggen is te beoordelen door observatie van de biggen. ‘Maar ook bloedonderzoek uit de navelstreng van biggen direct na de geboorte geeft ons inzicht in de vitaliteit. Levend geboren biggen met een laag zuurstofgehalte in het navelstrengbloed zijn minder vitaal en hebben een hoger risico om te sterven vóór spenen,’ stelt Moniek. ‘Deze biggen hebben meer moeite met snel opstaan en richting het uier of warmtelamp te gaan om onderkoeling en loomheid te voorkomen. En dat is natuurlijk cruciaal omdat ze nat worden geboren in een vrij koude omgeving en weinig vetreserves hebben. Een vitale big is in staat een plekje aan de uier te verwerven en voldoende biest op te nemen. Hoe vitaal een big wordt geboren is dus van levensbelang.’

Hoe wordt een vitale big geboren? Earlyfeed is altijd bezig met onderzoek en het delen van de meest recente ontwikkelingen met de industrie. Dit doen we om onze klanten te helpen succesvol te zijn door hen te helpen hun dieren gezond en vitaal te houden. We weten voor wie we werken en we weten wat er nodig is om het ‘vanaf het begin’ goed te doen.